Gentle parenting : Η νέα τάση διαπαιδαγώγησης που διχάζει .
To gentle parenting βασίζεται στην ιδέα ότι πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά να επιδείξουν αυτοέλεγχο και αυτογνωσία.
Σημαντικό κομμάτι στην τάση αυτή είναι το να αποδεχτεί ένας γονέας ότι είναι εντάξει το να έρχονται μέρες ή στιγμές που δεν είναι καλά, χωρίς να νιώθει ενοχές, δείχνοντας στο παιδί του ότι δεν ζει με μία επίπλαστη εικόνα αλλά ότι υπάρχουν και κάποιες «κακές» και πιο δύσκολες μέρες στη ζωή μας. Και αυτές μας διδάσκουν κάτι και έρχονται για να γίνουμε καλύτεροι.
Επίσης, η οριοθέτηση, δηλαδή η αποσαφήνιση και διατήρηση των ορίων εκ μέρους των γονέων βοηθάει στο να παραμένουν ήρεμοι οι ίδιοι αλλά και τα παιδιά. Το να διατηρεί την ηρεμία του ένας γονιός δεν σημαίνει ότι ακολουθεί τις επιθυμίες και τις διαθέσεις των παιδιών του χωρίς μέτρο. Από την άλλη, ένα παιδί νιώθει ασφάλεια και σιγουριά όταν έχει κάποιες σταθερές, οι οποίες αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν από αγάπη και φροντίδα για εκείνο.
Τέλος, η αναγνώριση και επικοινωνία των συναισθημάτων των παιδιών είναι μια πολύ σημαντική δεξιότητα ζωής για εκείνα. Μέσω της αξιοποίησης βιβλίων που ενισχύουν την ενσυναίσθηση και την συναισθηματική αγωγή και μέσα από βιωματικά παιχνίδια αλλά και συζητήσεις, μαθαίνει ένα παιδί από μικρή ηλικία τι είναι αυτό που νιώθει και τρόπους να το εκφράσει, κάτι που συμβάλλει καθοριστικά στην ψυχική του ισορροπία και ανάπτυξη.
Η μέθοδος του gentle parenting που προτείνεται τα τελευταία χρόνια δεν λειτουργεί πάντα. Προέρχεται από τη Βρετανίδα οικογενειακή σύμβουλο και συγγραφέα Sarah Ockwell-Smith, και ορθά καλεί τους νέους γονείς να σέβονται το παιδί, να λαμβάνουν την άποψή του υπ'όψιν, να το συμπονούν και να το επικυρώνουν, δημιουργώντας δεσμούς μέσα από θετικές εμπειρίες. Σαφώς αποτελεί την ιδανική προσέγγιση ανατροφής, όμως αναπόφευκτα θα υπάρξουν και στιγμές που τα προβλήματα θα ξεπερνούν τις «αρχές» του.
Η Δρ Cara Goodwin, κλινική ψυχολόγος με εξειδίκευση στους γονείς, το επιβεβαιώνει λέγοντας πως οι ερευνητές έχουν βρει ότι οι τεχνικές του gentle parenting δεν είναι αποτελεσματικές για κάθε περίσταση και κάθε παιδί, ενώ δύσκολα εφαρμόζονται σε πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως σε παιδιά με επιθετική ή ιδιαίτερα αντιδραστική συμπεριφορά. Τι κάνουμε τότε ;
– Όρισε συνέπειες
Οι θιασώτες του gentle parenting θα πουν ότι θέλουμε το παιδί να στρέφεται στα εσωτερικά του κίνητρα προκειμένου να επιδεικνύει καλή συμπεριφορά και όχι στις «συνέπειες» που θα ακολουθήσουν αν δεν έχει. Θέλουμε ένα παιδί εγγενώς ευγενικό και όχι επειδή θα χάσει το τάμπλετ.
Οι λογικές συνέπειες, όμως, λένε οι επιστήμονες, σχετίζονται με καλύτερη συμπεριφορά και ψυχική υγεία στα παιδιά. Πρόκειται για συνέπειες που βγάζουν νόημα, π.χ. όταν χτυπήσουν ένα παιδί στο παιχνίδι, θα πρέπει να σταματήσουν ό,τι κάνουν για να του φέρουν πάγο ή να φύγουν επί τόπου από την παιδική χαρά.
– Δώσε επιλεκτική προσοχή
Δεν υπάρχει τίποτα που να αποζητά περισσότερο ένα παιδί από την προσοχή του γονιού του. Η οδηγία εδώ είναι να δίνεις μεγαλύτερη προσοχή στις θετικές συμπεριφορές προσπαθώντας να αγνοήσεις τις αρνητικές. Αν, δηλαδή, το παιδί γκρινιάζει για να του δώσεις κάτι, εξήγησέ του ότι δεν μπορείς να το ακούσεις μέχρι να χρησιμοποιήσει την κανονική του φωνή. Και όταν το κάνει επαίνεσέ το γι' αυτό, καθώς και για κάθε άλλη προσπάθεια που κάνει.
Οι ειδικοί συμβουλεύουν να αγνοούμε τις μικρο-προβληματικές συμπεριφορές, π.χ. όταν σου κάνει το παιδί την ίδια ερώτηση ξανά και ξανά, καθώς έτσι θα εμφανίσει μακροπρόθεσμα καλύτερη συμπεριφορά και λιγότερη αντιδραστικότητα.
– Δώσε (και πάρε) χρόνο απομόνωσης
Στο gentle parenting ο χρόνος αυτός (που παλιά ονομάζαμε «τιμωρία») είναι ό,τι χειρότερο, ανάλογο της σωματικής κακοποίησης. Οι έρευνες δεν έχουν διαπιστώσει κάτι τέτοιο, ενώ κάποιες τονίζουν και ορισμένα οφέλη προκειμένου να βελτιωθεί μια συμπεριφορά. Ιδιαίτερα ωφέλιμος είναι όταν ο γονιός έχει βγει εκτός ορίων, προκειμένου να μη χρησιμοποιήσει κάποια πιο σκληρή πρακτική πειθαρχίας.
– Φρόντισε τον εαυτό σου για να μπορείς να φροντίσεις τα παιδιά σου
Οι οπαδοί του gentle parenting συχνά φαίνεται να μην αναγνωρίζουν ότι οι γονείς είναι άνθρωποι. Έχουν συναισθήματα, ανάγκες και επιθυμίες. Λένε, για παράδειγμα, ότι οι γονείς δεν πρέπει ποτέ να λένε στο παιδί ότι τους έκανε να στεναχωρηθούν ή να θυμώσουν, γιατί έτσι δημιουργούν μια αλληλεξάρτηση.
Σαφώς, όπως λέει και η Goodwin, οι γονείς δεν θέλουν να χρησιμοποιούν τα συναισθήματά τους για να χειρίζονται το παιδί, όμως δεν αποδεικνύεται κάπου ότι η ειλικρίνεια στην εκδήλωση συναισθημάτων έχει κάποια αρνητική επίπτωση στο παιδί. Αντίθετα, αποκρύπτοντας τα συναισθήματα αυτά από το παιδί, μπορεί να του δημιουργήσεις στρες και να επιβαρύνεις τη μεταξύ σας σχέση. Επιπλέον, είναι αδύνατον να μπορέσεις να ρυθμίσεις τα συναισθήματα του παιδιού σου, όταν εσύ νιώθεις εντελώς εκτός ρυθμού.
Εκτός όμως από τις επιστημονικές μελέτες και συμβουλές υπάρχουν και οι μαρτυρίες γονέων που εφάρμοσαν την παραπάνω τάση διαπαιδαγώγησης :
Μια μαμά περιέγραψε :
''Ο γιος μου ήταν περίπου 4 ετών όταν είχα ήδη εξαντληθεί προσπαθώντας να ακολουθήσω πιστά την Μοντεσσοριανή μέθοδο στην καθημερινότητά μας. Δεν ήταν τα παιχνίδια -που είναι κάπως πιο ακριβά- δεν ήταν η καταπίεση των δικών μου συναισθημάτων κάθε φορά που έπρεπε να δείξω χαρά, κατανόηση, ψυχραιμία ενώ μέσα μου έβραζα – αυτά τα κάνει κάθε μαμά, άλλωστε- ήταν ότι ακολουθούσα μια μέθοδο που ενώ θαύμαζα και μου ταίριαζε θεωρητικά- δεν ήξερα πώς να την εφαρμόσω, αφού εμένα οι γονείς μου με είχαν μεγαλώσει εντελώς διαφορετικά. Κάποια στιγμή φώναξα στον γιο μου, είχα φτάσει στα όριά μου, και ο σύζυγός μου με ρώτησε για να κάνει πλάκα "αυτό τώρα είναι μέθοδος Μοντεσσόρι;" για να πάρει την απάντηση (φωνάζοντας εγώ ακόμα) "ναι, είναι Μοντεσσόρι με φωνές"! Είχα απαλλαχτεί από την εμμονή μου να τα κάνω όλα κατά γράμμα και ταυτόχρονα άρχισα να επιτρέπω στον εαυτό μου να αντιδρά -χωρίς φωνές εννοείται- όπως πιστεύω εγώ και όχι όπως μου προτείνει μια μέθοδος'' .
Την ίδια εμπειρία περίπου περιέγραψε μια άλλη μαμά που ακολουθούσε καθημερινά το 'gentle parenting', τη μέθοδο που βασίζεται στην ενσυναίσθηση, τον σεβασμό, την κατανόηση και τα όρια. Με βάση αυτή τη φιλοσοφία οι γονείς εστιάζουν στο να καταλάβουν τα συναισθήματα του παιδιού κάθε φορά που υπάρχει κάποιο πρόβλημα, να κατανοήσουν γιατί το παιδί τους φέρεται έτσι όπως φέρεται και να προτείνουν επιλογές και λύσεις αντί για τιμωρία.
Όπως έγραψε η μαμά στο Reddit "Έχω πάθει burnt out από το gentle parenting μετά από 4 χρόνια κατά τα οποία επιβεβαιώνω συναισθήματα και γίνομαι ένας συναισθηματικό σάκος του μποξ για το παιδί μου", εξηγώντας ότι έχει εξαντληθεί από τη συνεχή προσπάθειά της να συμβιβάζεται και να μετατρέπει την κάθε δυσκολία σε ένα διασκεδαστικό παιχνίδι για το παιδί. "Δεν μπορώ να το κάνω πια", έγραψε.
"Το gentle parenting δεν μου βγαίνει φυσικά και κάθε φορά που το παιδί μου φωνάζει ή ουρλιάζει, πρέπει να δουλέψω πολύ σκληρά για να μην συγχυστώ και απλά έχω εξαντληθεί", έγραψε εξηγώντας ότι οι γονείς της την είχαν μεγαλώσει διαφορετικά και της είναι δύσκολο να μην υψώσει τη φωνή της ή να μην τιμωρήσει το παιδί της.
Ανάμεσα στις απαντήσεις μια επαγγελματίας babysitter της είπε ότι οφείλει ως μαμά να φροντίσει την ψυχική της υγεία: "Κι εγώ ήθελα να είμαι η καλύτερη μαμά για τα παιδιά μου όταν έγινα μαμά πριν 14 χρόνια. Αλλά αντίθετα με τις άλλες φρόντιζα παιδιά ήδη μια δεκαετία. Όποια κι αν ήταν η μέθοδος ανατροφής που ακολουθούσαν σε κάθε σπίτι εγώ έκανα καλά τη δουλειά μου γιατί κάθε βράδυ γύριζα σπίτι και φρόντιζα τον εαυτό μου. Όταν έγινα μαμά δεν ήμουν πια η Mary Poppins. Ήμουν ένα χάος και δοκίμασα όλες τις μεθόδους. Τίποτα δεν άλλαξε μέχρι που ξεκίνησα να ενδιαφέρομαι για εμένα, έκανα ψυχοθεραπεία, γυμναστική και κοιμόμουν αρκετά. Τότε όλα άλλαξαν και το gentle parenting έγινε παιχνιδάκι".
Σύμφωνα με την ψυχολόγο Natalie Bernstein που μίλησε για το gentle parenting στο αμερικάνικο κανάλι Fox News, οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνούν ότι πρέπει να θέτουν όρια: "To gentle parenting βασίζεται στην ιδέα ότι πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά να επιδείξουν αυτοέλεγχο και αυτογνωσία. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς δεν πρέπει να ασχολούνται ή να καθοδηγούν τα παιδιά τους μέσω της πειθαρχίας".
Τα ξεκάθαρα όρια βοηθάνε τα παιδιά ενώ ταυτόχρονα οι γονείς μπορούν να καθοδηγούν τα παιδιά για τους τρόπους με τους οποίους εκφράζουμε τα συναισθήματά μας. "Χωρίς δομή και πειθαρχία είναι εύκολο να γίνουμε γονείς που τα επιτρέπουμε όλα. Συμπεριφορές όπως η γκρίνια, οι φωνές και οι απαιτήσεις είναι συμπεριφορές που δεν πρέπει να επιτρέπουν οι γονείς, ακόμα κι όσοι ακολουθούν το gentle parenting", είπε η ειδικός.
ΠΗΓΕΣ